Alles wat je moet weten
Alles wat je moet weten
Een prikkelbare darm is iets waar veel mensen dagelijks last van hebben, vaak zonder dat ze precies weten waarom. Het kan je leven flink beïnvloeden… Denk aan constante buikpijn, een opgeblazen gevoel, winderigheid, diarree of juist verstoppingen. Soms lijkt het alsof je darmen hun eigen plan trekken. Er zijn manieren om beter met een prikkelbare darm om te leren gaan. Op deze pagina lees je wat je kunt doen om de klachten te verminderen, hoe je beter met de pijn kunt omgaan en wat je zorgverzekering voor je kan betekenen.
Wat is een prikkelbare darm precies?
De officiële naam is het prikkelbare darmsyndroom (PDS). Het is een veelvoorkomende aandoening waarbij je darmen overgevoelig reageren op prikkels. Dat kan van alles zijn! Bepaald eten, stress, hormonen of zelfs de manier waarop je slaapt. Het vervelende is dat artsen niet één duidelijke oorzaak kunnen aanwijzen. Toch betekent dat niet dat je er niets aan kunt doen. Mensen met een prikkelbare darm merken vaak dat hun klachten in golven komen. De ene dag gaat het goed en de volgende dag kun je dubbel liggen van de pijn. Dat maakt het extra frustrerend! Het is moeilijk te voorspellen. Maar door beter te leren luisteren naar je lichaam, kun je die klachten steeds beter begrijpen en beperken.
Wat kun je beter wel en juist niet eten?
Voeding speelt een grote rol bij een prikkelbare darm. Niet omdat eten de oorzaak is, maar omdat het veel invloed heeft op hoe je darmen reageren. Sommige voedingsmiddelen zijn echte boosdoeners. Denk aan koolsoorten, bonen, uien, frisdrank of vet eten. Die kunnen voor extra gasvorming zorgen, waardoor je buik opgeblazen aanvoelt. Aan de andere kant zijn er ook voedingspatronen die juist kunnen helpen. Veel mensen met PDS hebben baat bij het zogenaamde FODMAP-dieet. Dit dieet sluit tijdelijk bepaalde suikers en koolhydraten uit die lastig te verteren zijn. Daarna voeg je ze stap voor stap weer toe om te ontdekken wat bij jou klachten veroorzaakt. Het is belangrijk om dit niet zomaar zelf te doen, maar samen met een diëtist. Die kan je helpen om het goed en veilig aan te pakken.
Verder helpt het om regelmatig te eten, rustig te kauwen en niet te snel te eten. Je darmen werken beter als ze in een rustig ritme blijven. Drink genoeg water, vermijd te veel koffie of alcohol en probeer je maaltijden niet over te slaan. Ook niet als je geen trek hebt.
De invloed van stress op je prikkelbare darm
Stress is één van de grootste triggers bij een prikkelbare darm. Je hersenen en je darmen staan namelijk met elkaar in verbinding via de zogenoemde ‘darm-brein-as’. Als je gespannen bent, reageren je darmen daar direct op. Dat kan zich uiten in buikpijn, een opgeblazen gevoel of plotselinge aandrang. Daarom is het belangrijk om niet alleen naar voeding te kijken, maar ook naar hoe je met spanning omgaat. Ontspanningsoefeningen, meditatie, yoga of een rustige wandeling kunnen wonderen doen. Zelfs vijf minuten per dag bewust ademen kan al verschil maken. Sommige mensen merken ook dat hun klachten verminderen als ze beter slapen. Een slechte nachtrust verstoort je spijsvertering en verhoogt stress. Probeer dus vaste slaapmomenten aan te houden en schermgebruik voor het slapengaan te beperken.
Beweging helpt je darmen
Ook al voelt het soms beter om stil te blijven zitten als je buik pijn doet, bewegen helpt juist bij een prikkelbare darm. Beweging stimuleert de doorbloeding en zorgt ervoor dat je darmen beter blijven werken. Dat hoeft niet intensief te zijn! Een dagelijkse wandeling van een halfuur kan al genoeg zijn om je spijsvertering te ondersteunen. Daarnaast maakt je lichaam bij beweging endorfines aan, ook wel de ‘gelukshormonen’. Die helpen stress te verminderen en dat heeft indirect weer een positief effect op je darmen. Het is dus niet alleen goed voor je buik, maar ook voor je hoofd.
Wat kan je zorgverzekering doen bij deze aandoening?
Een prikkelbare darm valt onder de zogenoemde functionele buikklachten. Dat betekent dat er geen zichtbare afwijking in de darmen te vinden is, maar dat de werking verstoord is. Omdat PDS zoveel impact heeft op je dagelijks leven, zijn er gelukkig verschillende vormen van zorg die (deels) vergoed kunnen worden via je zorgverzekering. Zo kun je via de basisverzekering terecht bij je huisarts en eventueel bij een maag-darm-leverarts als verder onderzoek nodig is. Maar ook aanvullende zorg kan handig zijn. Een diëtist kan bijvoorbeeld helpen om inzicht te krijgen in je eetpatroon en samen met jou een plan maken. De basisverzekering vergoed drie uur dieetadvies per jaar, vaak met een eigen bijdrage.
Sommige zorgverzekeraars bieden daarnaast aanvullende verzekeringen die alternatieve behandelingen vergoeden, zoals hypnotherapie of mindfulness. Uit onderzoek blijkt dat darmgerichte hypnotherapie bij veel mensen met een prikkelbare darm effectief is. Het kan de communicatie tussen je brein en darmen verbeteren, waardoor de klachten afnemen. Het is dus de moeite waard om te kijken of jouw zorgverzekering dit (deels) dekt.
Wanneer kan je beter naar de dokter met een prikkelbare darm?
Hoewel een prikkelbare darm vervelend is, is het meestal ongevaarlijk. Het is verstandig om medische hulp te zoeken als de klachten erger worden of veranderen. Als je ineens gewicht verliest, bloed in je ontlasting ziet of hevige pijn krijgt, is het belangrijk om je huisarts te raadplegen. Die kan beoordelen of er iets anders aan de hand is. Verder kan een arts helpen om te bevestigen dat het inderdaad om PDS gaat, zodat je gericht aan de slag kunt met de juiste behandeling. Het is namelijk belangrijk om te weten dat er geen standaardoplossing bestaat. Wat voor de één werkt, helpt bij een ander niet. Maar door uit te proberen, te observeren en je lichaam beter te leren kennen, kun je veel winst boeken.
Leven met een prikkelbare darm
Een prikkelbare darm is geen aandoening waar je even snel ‘vanaf’ komt, maar wel één waar je goed mee kunt leren leven. Door aandacht te hebben voor je voeding, stressniveau en leefstijl kun je de klachten flink verminderen. En met hulp van zorgprofessionals, van huisarts tot diëtist of therapeut, hoef je er niet alleen voor te staan. Het belangrijkste is dat je niet opgeeft. Veel mensen vinden met wat geduld en aanpassing een balans waarin hun prikkelbare darm geen hoofdrol meer speelt. En dat is precies wat je wil, dat jouw buik je leven niet meer bepaalt, maar gewoon weer meedraait op de achtergrond.
